Obecnie toczą się prace nad wprowadzeniem do KSH szeregu przepisów dotyczących tzw. prawa holdingowego. W projekcie nowelizacji przewidziano nowe uprawnienie dla mniejszościowych wspólników spółek zależnych – tzw. sell out.
Prawo holdingowe – jakich spółek dotyczy?
Dotychczas w KSH nie było przepisów, które przewidywałyby szczegółową regulację relacji w ramach holdingów (określonych w projekcie jako „grupy spółek”). O tym, czym jest grupa spółek, piszemy na naszym portalu Doradzamy.to w artykule Co to jest grupa spółek?
Celem zaproponowanych przepisów ma być usprawnienie procesu zarządzania spółkami wchodzącymi w skład grupy spółek, a także ochrona określonych podmiotów w ramach struktury, w tym ochrona wspólników mniejszościowych.
Żądanie odkupu – nowy instrument ochrony udziałowców mniejszościowych
W praktyce często zdarzają się sytuacje, w których większościowym wspólnikiem w spółce zależnej jest spółka dominująca. Wspólnicy mniejszościowi są wówczas pozbawieni decydującego wpływu na działania spółki, która często realizuje jedynie cele wyznaczane przez spółkę dominującą (nie zawsze korzystne dla spółki zależnej).
Zgodnie z projektowanymi przepisami, wspólnik mniejszościowy spółki zależnej, w której spółka dominująca posiada przynajmniej 90% udziałów lub akcji, będzie mógł żądać przymusowego odkupienia swoich udziałów lub akcji przez spółkę dominującą (tzw. sell out). Uprawnienie to wspólnik mniejszościowy będzie mógł wykonać nie częściej niż raz w roku obrotowym, nie wcześniej jednak niż w ciągu trzech miesięcy od ujawnienia w rejestrze KRS uczestnictwa w grupie spółek oraz jeżeli będzie reprezentował nie więcej niż 5% kapitału zakładowego spółki zależnej. W razie zgłoszenia żądania odkupu udziałów albo akcji spółki zależnej przez więcej niż jednego wspólnika albo akcjonariusza tej spółki, termin dokonania odkupu wspólnika powinien zostać określony przez zarząd spółki dominującej.
Istotnym novum przygotowywanej nowelizacji KSH jest rozszerzenie możliwości zastosowania mechanizmu przymusowego odkupu – przewidzianego do tej pory wyłącznie dla spółek akcyjnych – także do spółek z o.o.
Ryzyko squeeze out’u z drugiej strony
Odzwierciedleniem przysługującego wspólnikom mniejszościowym uprawnienia do żądania odkupu ich udziałów lub akcji będzie jednak uprawnienie spółki dominującej do przymusowego wykupu udziałów lub akcji wspólników mniejszościowych (tzw. squeeze out). Więcej na temat mechanizmu „wyciśnięcia” ze spółki wspólników mniejszościowych piszemy w artykule Squeeze out również w spółce z o.o.? na portalu Doradzamy.to.
Jaka spłata dla wspólnika?
Zgodnie z obecnymi założeniami, zarówno przymusowy odkup jak i sqeeze out akcji w spółce akcyjnej notowanej na rynku regulowanym będzie następował po cenie notowanej na rynku regulowanym według przeciętnego kursu z ostatnich trzech miesięcy przed powzięciem uchwały w przedmiocie wykupu. Squeeze out bądź odkup udziałów lub akcji, które nie są notowane na rynku regulowanym, będzie dokonywany po cenie ustalonej przez biegłego wybranego przez odpowiednio zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie. W sytuacji, gdy udziałowcy lub akcjonariusze nie wybiorą biegłego do wyceny udziałów lub akcji, zarząd będzie zobowiązany zwrócić się w terminie tygodnia od dnia zgromadzenia do sądu rejestrowego o wyznaczenie biegłego celem wyceny udziałów lub akcji będących przedmiotem wykupu.
Przepisy wprowadzające zmiany obejmujące tzw. prawo holdingowe wejdą w życie! Więcej na ten temat w artykule Prawo holdingowe – wejście zmian w życie
Marcin Tomczak