Przepisy ustaw o podatkach dochodowych nie dają możliwości potraktowania wynagrodzenia pracownika na samozatrudnieniu jako kosztu kwalifikowanego.
Samozatrudnienie w obrocie gospodarczym
Bardzo częstą praktyką w obrocie gospodarczym jest korzystanie z pracy osób będących na tzw. samozatrudnieniu. Istotą takiego rozwiązania jest korzystanie z pracy osoby posiadającej własną, zarejestrowaną działalność gospodarczą. Przedsiębiorca nie podpisuje więc z taką osobą umowy o pracę lecz nabywa usługi od – niejako niezależnego – podmiotu gospodarczego.
Taki sposób regulowania wzajemnych stosunków może wynikać ze specyfiki świadczonych prac. Stopień zaawansowania oferowanych przez pracownika usług i stopień niezależności jego działań powoduje, że bardziej adekwatna staje się umowa o świadczenie usług, w ramach której obie strony akcentują zachowanie znacznego stopnia niezależności. Pracownik więc, choć jest trwale i w sposób zorganizowany zaangażowany w prace przedsiębiorcy, nie jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy.
Co jest kosztem kwalifikowanym?
Praktyka ta ma jednak negatywne konsekwencje dla podmiotów, które chcą skorzystać z ulgi badawczo-rozwojowej. Wynika to z faktu, że przepisy wyszczególniają które rodzaje kosztów można odliczyć w ramach ulgi, o czym szerzej pisaliśmy w artykule Koszty w ramach ulgi badawczo-rozwojowej – co można odliczyć? Katalog kosztów kwalifikowanych nie zawiera kosztów wynagrodzeń osób samozatrudnionych. W przepisach mowa jest tylko o wynagrodzeniu osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie lub umowy o dzieło.
Przepisy o kosztach kwalifikowanych bezwzględne dla wynagrodzeń osób samozatrudnionych
Istnieje hipotetyczna możliwość zakwalifikowania wynagrodzeń osób samozatrudnionych jako koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych lub usług równorzędnych. Jednak w obowiązującym stanie prawnym, o ile przedsiębiorca nie posiada statusu centrum badawczo-rozwojowego, kosztem kwalifikowanym jest nabycie takich usług tylko i wyłącznie od wskazanych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 roku instytucji tworzących system szkolnictwa wyższego i nauki (np. uczelnie, instytuty naukowe PAN). W praktyce koszty wynagrodzenia samozatrudnionych nie mogą być więc odliczane w ramach ulgi B+R.
Do 1 stycznia 2018 roku przedsiębiorcy, wykorzystując niejasność językową przepisów, próbowali zakwalifikować wynagrodzenia samozatrudnionych. Od 2018 roku, wraz z wejściem w życie odpowiedniej nowelizacji, przepisy nie pozostawiają już wątpliwości, że przedsiębiorcy prowadzący działalność badawczo-rozwojową nie mogą traktować wynagrodzeń osób samozatrudnionych (współpracowników) jako kosztów kwalifikowanych.
Posiadanie pracowników na samozatrudnieniu utrudnia skorzystanie z ulgi
Przedsiębiorcy dla których wynagrodzenia pracowników na samozatrudnieniu, stanowią znaczną część wydatków pracowniczych, stoją więc przed niemałym wyzwaniem. W praktyce to właśnie koszty pracownicze stanowią gros kosztów kwalifikowanych dla przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Ważne jest więc by mieć świadomość trudności stojących przed przedsiębiorcami korzystającymi z ulgi B+R, którzy zawierają ze swoimi pracownikami/współpracownikami umowy o świadczenie usług.
Jeżeli zatrudniasz pracowników na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną zapoznaj się z artykułem Wynagrodzenie pracowników jako koszt kwalifikowany i dowiedz się jak zmaksymalizować korzyści z ulgi B+R
Łukasz Brejski