Spis treści
Fundacja rodzinna stanowi dogodny sposób na uporządkowanie kwestii dotyczących dziedziczenia, zapewniając przy tym atrakcyjny poziom opodatkowania. W związku z zakończeniem stanu zagrożenia epidemicznego i odwieszeniem terminów na raportowanie schematów podatkowych (MDR) warto zastanowić się, czy założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku może wiązać się z obowiązkiem raportowania MDR.
Czym są schematy podatkowe i raportowanie MDR?
Schematy podatkowe odnoszą się do konstrukcji prawnych oraz operacji gospodarczych, które mogą być wdrażane celem uzyskania korzyści podatkowej. Wprowadzenie przepisów dotyczących raportowania MDR miało na celu przede wszystkim przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania.
Przepisy o schematach podatkowych obowiązują od 1 stycznia 2019 r., jednak z uwagi na obowiązujące w latach 2020-2023 stan epidemii oraz stan zagrożenia epidemicznego, terminy na raportowanie MDR podlegały zawieszeniu. W związku z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego w dniu 1 lipca 2023 r. terminy na składanie informacji o schematach podatkowych wznowią swój bieg, z tego względu warto pochylić się nad tą tematyką oraz zastanowić się jakie działania mogą podlegać raportowaniu.
Schemat podatkowy – kiedy występuje?
W pierwszej kolejności należy ustalić jakie działania mogą spełniać definicję uzgodnienia. Pod tym terminem należy rozumieć czynności, w których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub czynności, które mogą mieć wpływ na powstanie bądź niepowstanie obowiązku podatkowego.
Uzgodnienie spełnia definicję schematu podatkowego, jeśli spełnia przynajmniej jeden z trzech poniższych warunków:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą;
- posiada szczególną cechę rozpoznawczą;
- posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Kiedy założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku nie podlega raportowaniu MDR?
Założenie i wyposażenie w majątek fundacji rodzinnej spełnia definicję uzgodnienia. Fundator, beneficjenci oraz sama fundacja rodzinna są bowiem podatnikami podatków dochodowych (odpowiednio PIT i CIT), a założenie fundacji może mieć wpływ na powstanie bądź niepowstanie obowiązku podatkowego. Zazwyczaj będzie również się to wiązać z występowaniem ogólnej cechy rozpoznawczej. Należy zatem ustalić, czy spełnione będzie wówczas kryterium głównej korzyści.
Aby w danym przypadku można było mówić o spełnieniu kryterium głównej korzyści, konieczne jest realizowanie łącznie następujących przesłanek:
- wystąpienie korzyści podatkowej,
- korzyść podatkowa była główną lub jedną z głównych korzyści,
- istniała alternatywna droga postępowania, która nie wiązała się z osiągnięciem korzyści podatkowej.
W dalszej części artykułu szerzej omówimy każde z tych zagadnień w kontekście założenia fundacji rodzinnej i wniesienia do niej majątku.
Czy założenie fundacji rodzinnej może wiązać się z osiągnięciem korzyści podatkowej?
Założenie fundacji rodzinnej i przekazanie do niej majątku przez fundatorów może wiązać się z osiągnięciem w przyszłości korzyści podatkowej przez beneficjentów fundacji rodzinnej. Główną korzyść podatkową związana z założeniem fundacji rodzinnej daje fakt, iż jeśli fundacja prowadzi wyłącznie przewidzianą w ustawie działalność, to podlega pod całkowite zwolnienie z CIT od swoich bieżących zysków. Późniejsza wypłata świadczeń do beneficjentów podlega natomiast opodatkowaniu CIT na poziomie 15%, co jest bardzo atrakcyjnym poziomem w porównaniu do innych form opodatkowania.
Wniesienie majątku do fundacji rodzinnej jest szczególnie korzystne, jeśli beneficjentami są najbliżsi członkowie rodziny fundatora – wtedy wypłata świadczeń jest całkowicie zwolniona z PIT. W takim przypadku, efektywna stawka opodatkowania dla wypłat świadczeń przez fundację wynosi więc tylko 15%.
Więcej o zasadach opodatkowania fundacji rodzinnej oraz o innych najważniejszych aspektach tej formy prawnej piszemy w artykule Dla kogo fundacja rodzinna?
Czy korzyść podatkowa może być jedną z głównych korzyści założenia fundacji rodzinnej?
Chęć osiągnięcia korzyści podatkowej najczęściej nie będzie można uznać za determinującą przesłankę do założenia fundacji rodzinnej i przekazania do niej majątku. Należy bowiem wskazać, że założenie i wniesienie majątku do fundacji rodzinnej niesie za sobą szereg innych, bardziej istotnych korzyści natury ekonomicznej i prawnej. W szczególności są to:
- długoterminowe zabezpieczenie kapitału;
- zapewnienie beneficjentom długotrwałych korzyści majątkowych;
- dogodny sposób na uporządkowanie kwestii dotyczących dziedziczenia;
- możliwość wyłączenia sprzedaży aktywów przez mniejszościowych udziałowców;
- miarkowanie świadczeń.
Czy istnieje alternatywa dla fundacji rodzinnej?
Praktyka pokazuje, że w Polsce nie ma innej formy prawnej, która oferowałaby podobne możliwości do fundacji rodzinnej, nie przynosząc jednocześnie korzyści podatkowych. Wszystkie wspomniane wcześniej pozapodatkowe korzyści wynikające z prowadzenia działalności w formie fundacji rodzinnej nie mogą zostać spełnione w ramach żadnej innej formy prawnej.
Z tego względu warunek dotyczący istnienia alternatywnej drogi postępowania oraz warunek chęci osiągnięcia korzyści głównie podatkowych najczęściej nie będzie spełniony w przypadku założenia fundacji rodzinnej. Zatem takie uzgodnienie co do zasady nie będzie spełniać kryterium głównej korzyści i idąc dalej – nie będzie podlegało raportowaniu MDR na tej podstawie.
Kiedy założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku może podlegać raportowaniu MDR?
Mimo że założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku nie będzie podlegać raportowaniu MDR w związku z brakiem spełniania kryterium głównej korzyści, obowiązek raportowania może wystąpić, jeśli wystąpi szczególna cecha rozpoznawcza lub inna szczególna cecha rozpoznawcza.
W zdecydowanej większości przypadków założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku nie będzie posiadać innej szczególnej cechy rozpoznawczej. Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do szczególnej cechy rozpoznawczej. Jednak w drodze wyposażania fundacji rodzinnej w majątek należy zwrócić szczególną uwagę, czy takie działanie nie posiada szczególnej cechy rozpoznawczej w postaci „przeniesienia praw do trudnych do wyceny wartości niematerialnych”. Jeśli do fundacji rodzinnej zostaną przekazane tego typu wartości niematerialne, to obowiązek raportowania może wystąpić – wszystko zależy jednak od okoliczności danej sprawy. Rekomendujemy więc, aby każdorazowe wątpliwości dotyczące występowania schematu podatkowego poddawać indywidualnej analizie.
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące fundacji rodzinnej oraz schematów podatkowych zapraszamy do kontaktu. Nasi specjaliści z przyjemnością odpowiedzą na wszelkie pytania.
Piotr Zarański
