Czy lepiej sporządzić testament, czy zdać się na dziedziczenie ustawowe?

W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawia po sobie testamentu, dziedziczenie jego majątku następuje na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Może się jednak okazać, że zastosowanie rozwiązań określonych w Kodeksie cywilnym spowoduje, że majątek spadkodawcy zostanie podzielony niezgodnie z ostatnią wolą spadkodawcy. Sporządzenie testamentu pozwala np. na przekazanie majątku osobom, które nie dziedziczą na podstawie przepisów ustawy.

Jak przygotować się do sukcesji? Zobacz nasz film!

Kolejność dziedziczenia – przykład

Spadkodawca żyje w nieformalnym związku i nie ma dzieci ani rodzeństwa, a jego rodzice nie żyją. Spadkodawca nie ma także dalszej rodziny. Spadkodawca nie sporządził testamentu. Po jego śmierci cały majątek przechodzi na gminę ostatniego miejsca zamieszkania. Gdyby spadkodawca zdecydował się na sporządzenie testamentu, mógłby w nim powołać do dziedziczenia np. swoją partnerkę. Zaletą dziedziczenia testamentowego jest także możliwość przekazania określonych składników majątku spadkodawcy konkretnym, wskazanym przez spadkodawcę osobom. Na tego rodzaju rozporządzenie majątkiem spadkodawcy pozwalają zapisy. Dla przedsiębiorcy szczególnie istotne może być przekazanie w drodze zapisu (zwykłego albo windykacyjnego) przedsiębiorstwa lub udziałów w spółce. W testamencie można zatem zapisać firmę lub udziały w spółce tylko jednemu z dzieci, a pozostałym przekazać inne składniki majątku. Skorzystanie z zapisu w odniesieniu do posiadanych przez spadkodawcę udziałów pozwala także uniknąć rozdrobnienia udziałów w spółce.

Więcej na temat zapisu można przeczytać w odpowiedzi na pytanie: Zapisanie konkretnego składnika majątku – na co zwrócić uwagę? oraz na naszym portalu spolkazoo.net w artykule Przekazanie udziałów następcom – darowizna czy testament? Jak wygląda dokładna kolejność dziedziczenia w przypadku dziedziczenia ustawowego wskazujemy w artykule Jakie są podstawowe zasady dziedziczenia ustawowego?.  

Zasady dziedziczenia przy sporządzeniu testamentu

Dodatkową zaletą przekazania konkretnych składników majątku oznaczonym osobom jest możliwość uniknięcia długiego i często skomplikowanego postępowania spadkowego. Płynne przejście firmy w ręce nowego właściciela chroni przed paraliżem jej działalności, jak również może zapobiec powstaniu konfliktów rodzinnych. Sporządzenie testamentu może przyczynić się do utrzymania zgody w rodzinie, co z kolei zazwyczaj przekłada się na spokojne funkcjonowanie firmy.

W jaki sposób można uzyskać dostęp do testamentu zarejestrowanego przez notariusza opisujemy w artykule Czy można uzyskać dostęp do testamentu zarejestrowanego przez notariusza (NORT)?.  

Dziedziczenie w rodzinie i przez rodzeństwo

Nad sporządzeniem testamentu powinny się zatem zastanowić w szczególności osoby, których sytuacja rodzinna jest skomplikowana, a podział majątku po śmierci spadkodawcy może stać się przyczyną nieporozumień. W testamencie można także ustanowić wykonawcę testamentu, czyli osobę, której zadaniem będzie zabezpieczenie prawidłowego wykonania woli spadkodawcy.

Poza wymienionymi wyżej kwestiami warto wspomnieć, że testament pozwala także na pozbawienie prawa do zachowku osoby, która dziedziczyłaby z mocy ustawy (wydziedziczenie). W testamencie można również umieścić polecenie, czyli zobowiązać spadkobiercę lub zapisobiercę do określonego działania lub zaniechania. Dodatkowo, w testamencie można wskazać osobę, która będzie zarządzać majątkiem odziedziczonym przez niepełnoletniego.

Rozwiązaniem, które może znacząco pomóc w zaplanowanej sukcesji jest wykorzystanie fundacji rodzinnej. W jaki sposób można za pomocą fundacji rodzinnej przekazać zgromadzony przez lata majątek wyjaśniamy w artykule: Przewodnik po dziedziczeniu z testamentu i dziedziczeniu z wykorzystaniem fundacji rodzinnej.

Więcej na powyższe tematy można przeczytać w odpowiedziach na pytania: Zapisanie konkretnego składnika majątku – na co zwrócić uwagę? i Jak wykazać, że jest się spadkobiercą?

Martyna Kunke

Powrót do PYTANIA I ODPOWIEDZI

Inne artykuły na ten temat: