W ostatnich latach organy podatkowe przejawiają coraz większe zainteresowanie tematem cen transferowych. Towarzyszy temu systematyczny wzrost liczby kontroli dotyczących transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, o czym informowaliśmy na naszym portalu Powiązane.pl w artykule Kontrola cen transferowych. Warto zatem widzieć, jakimi środkami dysponują organy podatkowe w zakresie weryfikacji realizacji obowiązków wynikających z przepisów o cenach transferowych.
Czynności sprawdzające
Podstawową procedurą, po którą sięgają organy podatkowe w celu upewnienia się, że podatnik wywiązuje się ze swoich obowiązków, są czynności sprawdzające. Główna różnica pomiędzy kontrolą podatkową a czynnościami sprawdzającymi polega na tym, że zakres tej drugiej procedury jest dużo węższy. Czynności sprawdzające mogą być bowiem podejmowane tylko w ściśle określonych w ordynacji podatkowej przypadkach.
Więcej na temat czynności sprawdzających przeczytasz w artykule Czynności sprawdzające – uprawnienia organu podatkowego.
Czynności sprawdzające mogą mieć na celu m.in. sprawdzenie terminowości składania deklaracji, stwierdzenie ich formalnej poprawności, a także ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami. Na tej podstawie organy podatkowe mogą żądać od podatników przedłożenia dokumentacji cen transferowych. Należy jednak zauważyć, że ze względu na charakter czynności sprawdzających organ może jedynie badać, czy podatnik sporządził dokumentację, czy zawiera ona wszystkie wymagane elementy, a także czy zawarte w niej informacje są prawidłowe. Wykrycie przez organ nieprawidłowości w ramach czynności sprawdzających może spowodować wszczęcie kontroli, a następnie podstępowania podatkowego.
Kontrola cen transferowych
Kontrole w zakresie cen transferowych mogą przybierać formę dwóch procedur – kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej. W ramach kontroli podatkowej organy weryfikują, czy podatnik wywiązuje się ze swoich obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Od kontroli podatkowej należy jednak odróżnić kontrolę celno-skarbową, która jest dużo bardziej uciążliwa dla podatników i z tego względu określania jest również mianem „twardej kontroli”.
O różnicach między kontrolą podatkową i celno-skarbową piszemy w artykule Kontrola podatkowa a celno-skarbowa.
Wszczęcie kontroli podatkowej lub celno-skarbowej przez organ podatkowy może być następstwem czynności sprawdzających lub może nastąpić zupełnie niezależnie. W trakcie obu procedur organ może żądać udostępnienia akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z prowadzoną kontrolą. Co więcej, kontrolujący mają prawo do wstępu na teren siedziby lub miejsca prowadzenia działalności gospodarczej kontrolowanego, przesłuchiwania określonych osób oraz zasięgania opinii biegłych.
Kluczowe znaczenie ma natomiast fakt, że znalezienie uchybień w trakcie kontroli prowadzi do wszczęcia postępowania podatkowego, którego efektem może być określenie przez organ dochodu podatnika i konieczność zapłaty podatku.
Postępowanie podatkowe
W razie ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości co do wywiązywania się przez podatnika z obowiązków wynikających z przepisów o cenach transferowych, organ najpóźniej w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli wszczyna wobec podatnika postepowanie podatkowe. Co ważne, w przypadku kontroli celno-skarbowej termin ten wynosi 14 dni.
Przebieg postępowania podatkowego opisujemy szerzej w artykule Postępowanie podatkowe po kontroli podatkowej lub celno-skarbowej.
Ustawy o podatkach dochodowych przewidują możliwość oszacowania dochodu podatnika przez organ w przypadku, gdy w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, a także gdy organ podatkowy uzna, że w porównywalnych okolicznościach podmioty niepowiązane kierujące się racjonalnością ekonomiczną nie zawarłyby danej transakcji lub zawarłyby inną transakcję. W pierwszym przypadku organ podatkowy określa dochód podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań, natomiast w drugim dochód określany jest bez uwzględnienia transakcji.
Od decyzji określającej dochód wydanej przez organ pierwszej instancji podatnikowi przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia. Zasadniczo dopiero otrzymanie decyzji organu drugiej instancji oznacza konieczność zapłaty podatku.
Organ zainteresował się Twoimi rozliczeniami z podmiotami powiązanymi? Skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ.
Michał Markiewicz