W razie niezłożenia korekty deklaracji podatkowej uwzględniającej nieprawidłowości ujawnione w trakcie kontroli podatkowej organ podatkowy może w terminie 6 miesięcy od jej zakończenia wszcząć postępowanie podatkowe. W przypadku niezłożenia korekty deklaracji uwzględniającej ustalenia kontroli celno-skarbowej, kontrola ta przekształca się w postępowanie podatkowe „automatycznie”.
Wszczęcie postępowania podatkowego
Datą wszczęcia postępowania lub przekształcenia się kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe jest dzień doręczenia podatnikowi postanowienia w tej sprawie. Organ podatkowy może przeprowadzić postępowanie dopiero po skutecznym doręczeniu wspomnianego wyżej postanowienia.
Postępowanie podatkowe po kontroli podatkowej prowadzi ten sam organ, który był właściwy do przeprowadzenia kontroli. Nawet jeżeli po zakończeniu kontroli podatkowej nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości organu podatkowego, właściwy do przeprowadzenia postępowania wciąż będzie ten sam organ, który wszczął kontrolę. W przypadku kontroli celno-skarbowej organem właściwym do przeprowadzenia postępowania podatkowego jest ten sam naczelnik urzędu celno-skarbowego, który wydał wynik kontroli.
Postępowanie dowodowe
Celem postępowania podatkowego jest wymiar podatku. Z tego względu organ podatkowy ma obowiązek podjąć wszelkie niezbędne działania, aby dokładnie ustalić stan faktyczny sprawy, a w szczególności zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
Dowodem w postępowaniu podatkowym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodu nie wymagają jednak fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi podatkowemu z urzędu.
Dowodami w postępowaniu podatkowym mogą być m.in.:
|
Jako strona postępowania podatkowego również mamy prawo brać czynny udział w postępowaniu dowodowym. W szczególności możemy wnioskować o przeprowadzenie wskazanych przez nas dowodów. Warto bowiem pamiętać, że w praktyce organ z własnej inicjatywy nigdy nie jest zainteresowany przeprowadzeniem dowodów, które mogą być przychylne dla podatnika.
Należy przy tym podkreślić, że organ nie ma obowiązku przeprowadzenia wszystkich zgłaszanych dowodów. Jeśli uzna, że okoliczności mające istotne znaczenie dla sprawy stwierdzone są wystarczająco innym dowodem, nie uwzględni wniosku.
Protokół z czynności w postępowaniu podatkowym
Z każdej czynności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (np. przesłuchania lub oględzin) organ podatkowy sporządza protokół – chyba że czynność została utrwalona na piśmie w inny sposób. Protokół sporządza się tak, aby z jego treści wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy nich obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby. Inne czynności mające istotne znaczenie dla sprawy, z których nie sporządza się protokołu, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika.
| Protokół sporządza się m.in. w przypadku: 1) przyjęcia wniesionego ustnie podania; 2) przesłuchania strony, świadka i biegłego; 3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale pracownika organu podatkowego; 4) ustnego ogłoszenia postanowienia; 5) rozprawy. |
Postanowienia w postępowaniu podatkowym
Od decyzji należy odróżnić wydawane w toku postępowania podatkowego postanowienia. Dotyczą one poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania podatkowego, jednak zasadniczo nie rozstrzygają o istocie sprawy.
| Postanowienie powinno zawierać: 1) oznaczenie organu podatkowego; 2) datę jego wydania; 3) oznaczenie strony albo innych osób biorących udział w postępowaniu; 4) powołanie podstawy prawnej; 5) rozstrzygnięcie; 6) uzasadnienie faktyczne i prawne – jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie; 7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego; 8) podpis osoby upoważnionej, kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany albo podpis osobisty. |
Postanowienia, od których służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Inne postanowienia mogą być natomiast ogłaszane ustnie. W praktyce postanowienia w formie ustnej spotyka się jednak bardzo rzadko.
Termin do wypowiedzenia się w sprawie materiału dowodowego
Zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu postępowania podatkowego, mamy prawo do wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, odpisów oraz kopii. Przed wydaniem decyzji organ co do zasady ma obowiązek wyznaczyć nam siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. Dzięki temu nie tylko mamy możliwość zweryfikowania akt sprawy pod kątem zupełności i kompletności materiału dowodowego, ale również jest to ostatni moment, aby wnioskować o jego ewentualne poszerzenie. Wyznaczenie wyżej wspomnianego terminu oznacza bowiem, że postępowanie podatkowe zbliża się ku zakończeniu i wkrótce zostanie wydana decyzja.
Termin zakończenia postepowania podatkowego
Postępowanie podatkowe powinno zakończyć się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania. W szczególnie skomplikowanych sprawach termin ten wynosi 2 miesiące. O każdym przypadku niezakończenia postępowania w terminie organ podatkowy ma obowiązek nas zawiadomić, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin zakończenia postępowania. Jeżeli z przyczyn leżących po stronie organu w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania nie zostanie doręczona decyzja, za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji nie zostaną naliczone odsetki za zwłokę.
Pamiętaj, że otrzymanie decyzji określającej lub ustalającej zobowiązanie podatkowe nie zawsze oznacza, że od razu musisz zapłacić podatek. Więcej na ten temat dowiesz się w artykule Decyzja organu podatkowego.
Wojciech Czernik
Michał Markiewicz