W przypadku działań kontrolnych ze strony organów podatkowych, skutkujących negatywnymi dla podatnika ustaleniami, zawsze trzeba liczyć się z wszczęciem przez organ podatkowy postępowania karnego skarbowego.
Postępowanie karne skarbowe
Zaniżenie podstawy opodatkowania, wykazanie nieprawdziwych informacji w deklaracji, złożenie deklaracji po terminie, niezaktualizowanie danych w zgłoszeniu identyfikacyjnym – wymienione powyżej zachowania podatnika są jedynie przykładowymi, które mogą skutkować poniesieniem przez podatnika odpowiedzialności karnej skarbowej.
Oczywiście każdy czyn niedozwolony na gruncie ustawy kodeks karny skarbowy ma inna rangę i kodeks różnicuje wysokość kary dla przestępstw czy też wykroczeń skarbowych w zależności od popełnionego czynu.
Postępowanie karne skarbowe toczyć się może niezależnie od postępowania podatkowego. Należy mieć na uwadze, że w postępowaniu karnym skarbowym nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej a przepisy kodeksu karnego skarbowego i kodeksu postępowania karnego. Przepisy te przewidują m.in. przymusowe doprowadzenie podejrzanego w przypadku braku stawiennictwa na wezwanie organu.
Czynny żal
W przypadku uchybień polegających na niezłożeniu w terminie deklaracji czy też niezaktualizowaniu danych w zgłoszeniu identyfikacyjnym warto pamiętać o tzw. instytucji czynnego żalu. W praktyce polega ona na złożeniu przez podatnika donosu na siebie samego lub ewentualnie na inne osoby, jeżeli współuczestniczyły w popełnieniu czynu zabronionego. U każdego, kto pierwszy raz spotyka się z określeniem czynny żal, pojawia się zdziwienie, że coś takiego w ogóle funkcjonuje. Natomiast każdy kto z niego korzystał wie, jak niewiele trzeba, by zwolnić się z odpowiedzialności karnej skarbowej. Jednym z istotnych warunków skorzystania z czynnego żalu jest wyprzedzenie czynności organu podatkowego – to organ ma się dowiedzieć, że np. deklaracje złożyłeś po terminie a nie odwrotnie.
Instytucja czynnego żalu dotyczy jednak zazwyczaj drobniejszych uchybień – wynikających zazwyczaj z niedopatrzenia czy też braku czasu na wykonanie niektórych obowiązków w terminie. Jednak przepisy KKS, czyli kodeksu karnego skarbowego, nie zawsze są tak przyjazne dla podatnika jak wskazano powyżej. Należy pamiętać, że przepisy te przewidują nawet karę pozbawienia wolności za popełnione przestępstwa skarbowe.
O czynnym żalu piszemy również w artykule Niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
Ponadto organy podatkowe bardzo lubią korzystać z korzyści jakie daje im wszczęcie postępowania karnego skarbowego w trakcie prowadzenia postępowania podatkowego. Do najistotniejszych należy zawieszenie przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zgodnie z Ordynacją podatkową bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Wobec powyższego powszechne jest wszczynanie przez organ podatkowy postępowania karnego skarbowego jedynie po to, by zawiesić bieg przedawnienia zobowiązania podatkowego.
W związku z powyższym należy pamiętać, że nie zawsze błędy w rozliczeniach podatkowych spełniają znamiona czynu zabronionego określone w kodeksie karnym skarbowym, a wszczęcie tego postępowania przez organ podatkowy ma jedynie skutkować zawieszeniem terminu przedawnienia.
Jeżeli dostałeś postanowienie o wszczęciu postępowania przygotowawczego, czy też postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub wezwanie w sprawie karnej skarbowej – skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ. Doradzimy Ci w wyborze odpowiedniej strategii procesowej, a w razie potrzeby wystąpimy w postępowaniu karnym skarbowym w roli Twojego obrońcy.
Wojciech Czernik