Projekt ustawy nowelizującej przepisy podatkowe w ramach tzw. Polskiego Ładu zakłada utworzenie nowej procedury kontroli podatników – nabycia sprawdzającego. Czym właściwie będzie ta procedura i jak będzie przebiegać?
Istota i przebieg nabycia sprawdzającego
Nabycie sprawdzające ma polegać na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej oraz wydawania nabywcy paragonu fiskalnego. Nabycia sprawdzającego będzie mógł dokonać jedynie urzędnik dysponujący legitymacją służbową oraz posiadający stałe upoważnienie udzielone przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego.
Nabycie sprawdzające będzie dokonywane w miejscu sprzedaży lub świadczenia usług przez sprawdzanego. Zakupione przez urzędnika towary zasadniczo podlegać będą zwrotowi wraz z paragonem potwierdzającym zakup. Po stronie przedsiębiorcy będzie leżał obowiązek przyjęcia towaru oraz zwrotu zapłaconej za niego ceny, z wyjątkiem sytuacji, gdy z uwagi na rodzaj lub szczególne właściwości towaru nie będzie możliwa jego ponowna sprzedaż – wówczas towar będzie można pozostawić za zgodą sprawdzanego w miejscu jego nabycia. Do zwrotu towaru nie dojdzie również w przypadku, gdy będzie on stanowił dowód popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego podlegający zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów.
Sytuacja będzie wyglądała odmiennie w przypadku nabycia przez urzędników usług. Jeśli bowiem usługa zostanie wykonana, urzędnik nie będzie miał możliwości jej zwrotu i tym samym nie będzie mógł żądać zwrotu zapłaty za wykonaną usługę.
W przypadku prawidłowego zachowania się podatnika oraz prawidłowego zaewidencjonowania sprzedaży, upoważniony urzędnik sporządzi notatkę służbową z przebiegu dokonanych czynności. W odwrotnej sytuacji, gdy paragon fiskalny nie zostanie wydany sprawdzającemu, urzędnik obowiązany będzie do sporządzenia protokołu dokumentującego popełnione wykroczenie, a ponadto będzie mógł nałożyć mandat.
Nabycie sprawdzające nie wykluczy kontroli
Opisane powyżej nabycie sprawdzające z założenia ma nie stanowić kontroli podatkowej lub celno-skarbowej. Z tego względu zastosowanie nabycia sprawdzającego nie wykluczy możliwości przeprowadzenia u podatnika w przyszłości kontroli w zakresie realizacji obowiązku ewidencjonowania sprzedaży.
Więcej na temat kontroli podatkowej oraz kontroli celno-skarbowej dowiesz się z artykułu Kontrola podatkowa a celno-skarbowa oraz z naszego Przewodnika po kontroli.
Nabycie sprawdzające – kolejna uciążliwość dla podatników?
Warto wskazać, że organy podatkowe w praktyce stosowały już podobne rozwiązania. Warto posłużyć się tutaj przykładem znanej sytuacji, kiedy dwie urzędniczki przyjechały do warsztatu samochodowego w celu wymiany żarówki. Kiedy mechanik zgodził się pomóc i wymienił żarówkę za symboliczne 10 zł, otrzymał w zamian mandat w wysokości 500 zł za niewydanie paragonu za wykonaną usługę.
Jak widać na powyższym przykładzie, w przeszłości urzędnicy dokonywali już drobnych zakupów w celu weryfikacji podatników, jednak dopiero teraz ustawodawca postanowił uregulować nabycie sprawdzające, aby urzędnicy skarbówki mogli dokonać takich kontroli w białych rękawiczkach.
Z założenia nabycie sprawdzające ma za zadanie chronić uczciwą konkurencję oraz sprawiedliwość podatkową, a jego celem ma być uszczelnienie budżetu państwa. Wątpliwym jest jednak, czy wprowadzenie narzędzia, które w większości przypadków wymierzone będzie w drobnych przedsiębiorców, pozwoli osiągnąć zamierzony efekt. Wprowadzenie przedmiotowych regulacji zapewne prowadzić będzie do jeszcze wielu absurdalnych sytuacji oraz przysparzać drobnym podatnikom wielu kłopotów.
Jeżeli masz wątpliwości, jak postąpić w sporze z fiskusem, lub masz inny problem związany z prawem podatkowym, skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ.
Aleksandra Hemmerling