Wspólnicy spółki jawnej często nie wiedzą, że w przypadku śmierci jednego z nich może dojść do sytuacji, w której pozostali wspólnicy będą zmuszeni do przekształcenia albo rozwiązania spółki jawnej. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się kto i na jakich zasadach może żądać przekształcenia spółki jawnej, a także kiedy warto z tego żądania skorzystać.
Kto i na jakich zasadach może żądać przekształcenia spółki jawnej?
Prawo do zgłoszenia żądania przekształcenia spółki jawnej przysługuje spadkobiercom zmarłego wspólnika spółki jawnej. Zgłoszenie takiego żądania jest możliwe dopiero po stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym wspólniku, przy czym nie ma żadnego znaczenia czy dziedziczenie ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej nastąpiło z mocy pozostawionego przez byłego wspólnika testamentu czy na podstawie ustawy.
Spadkobierca wspólnika musi zgłosić żądanie przekształcenia spółki w terminie sześciu miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku. Żądanie przekształcenia kierowane jest przez spadkobiercę wspólnika do samej spółki. Forma żądania nie jest uregulowana przez przepisy, jednak ze względów dowodowych warto, aby miało ono formę pisemną.
Co ważne, nie można w umowie spółki pozbawić spadkobiercy wspólnika prawa do zgłoszenia żądania przekształcenia.
Zabezpiecz swoją firmę i bliskich. Sprawdź praktyczny poradnik po sukcesji!
Na czym polega żądanie przekształcenia spółki jawnej?
Po zgłoszeniu żądania przekształcenia przez uprawnioną do tego osobę możliwe są trzy scenariusze (oczywiście nie wykluczają one rozwiązań polubownych, takich jak np. sprzedaż ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej na rzecz innego wspólnika):
- przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytową, w której wspólnik żądający przekształcenia zostanie komandytariuszem;
- przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytowo-akcyjną, w której wspólnik żądający przekształcenia zostanie akcjonariuszem;
- rozwiązanie spółki jawnej.
Decyzję o tym, które ze wskazanych wyżej rozwiązań zastosować, podejmują pozostali wspólnicy spółki jawnej. Warto wspomnieć, że w przypadku podjęcia decyzji o przekształceniu spółki jawnej, należy zachować wszystkie wymogi procedury przekształcenia spółki wskazane w kodeksie spółek handlowych. Nie jest również dopuszczalne zastosowanie uproszczonej procedury przekształcenia.
Czy warto żądać przekształcenia?
Żądanie przekształcenia spółki jawnej przez spadkobiercę ogółu praw i obowiązków w spółce może być dla niego korzystne. Trzeba pamiętać, że wspólnicy spółki jawnej ponoszą solidarną odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania spółki, w której są wspólnikami. Szerzej na ten temat piszemy w artykule Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej na portalu doradzamy.to.
Opisane zasady odpowiedzialności dotyczą też, co do zasady, spadkobiercy zmarłego wspólnika. Spadkobierca, który przystąpi do spółki, odpowiada jak wspólnik spółki jawnej za wszystkie zobowiązania spółki (także te, które powstały przed stwierdzeniem nabycia spadku). Możliwe jest jednak ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy w sytuacji, gdy w terminie sześciu miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku uzyska on status komandytariusza, akcjonariusza lub gdy spółka zostanie rozwiązana. Spadkobierca odpowiada wówczas za zobowiązania spółki powstałe przed śmiercią wspólnika na zasadach prawa spadkowego. Tym samym, do momentu przyjęcia spadku spadkobierca odpowiada za długi tylko ze spadku. W sytuacji, gdy spadkodawca przyjął spadek, jego odpowiedzialność zależna jest od sposobu przyjęcia spadku. Więcej na ten temat piszemy w artykule Co to znaczy przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza i kto płaci za sporządzenie spisu (lub wykazu) inwentarza? na portalu zmianawarty.pl.
Podkreślić trzeba, że termin, w którym spadkobierca może ograniczyć swoją odpowiedzialność za zobowiązania liczony jest od dnia stwierdzenia nabycia spadku, a zatem biegnie on równocześnie z terminem na zgłoszenie żądania przekształcenia. Tym samym, jeśli do przekształcenia spółki jawnej nie dojdzie w terminie sześciu miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku, spadkobierca wspólnika będzie odpowiadał za wszystkie zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. W praktyce oznacza to, że żądanie przekształcenia powinno zostać złożone jak najwcześniej, aby cała procedura przekształcenia spółki jawnej (albo jej rozwiązanie) zakończyła się w terminie sześciu miesięcy od dnia stwierdzenia nabycia spadku.
Przekształcenie spółki jawnej przed spadkobiercę jest dobrym rozwiązaniem, które może zapewnić spółce jej dalsze istnienie a samemu spadkobiercy na bezpieczne czerpanie zysków z prowadzonej przez nią działalności.
Mikołaj Stacherski