Prowadząc kontrolę podatkową u przedsiębiorcy, kontrolujący muszą mieć na względzie limit czasu trwania kontroli w roku kalendarzowym. W przypadku jego przekroczenia przedsiębiorca może bowiem wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organ czynności z naruszeniem przepisów. Należy jednak pamiętać, że limitu czasu trwania kontroli nie stosuje się w każdym przypadku, a zatem wniesienie sprzeciwu nie zawsze będzie możliwe.
Limit czasu trwania kontroli podatkowej
W myśl przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców czas trwania kontroli podatkowej w roku kalendarzowym co do zasady nie może przekraczać 12 dni roboczych w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców, 18 dni roboczych w odniesieniu do małych przedsiębiorców, 24 dni roboczych w odniesieniu do średnich przedsiębiorców oraz 48 dni roboczych w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców.
O tym, w jaki sposób ustala się status przedsiębiorcy, przeczytasz w artykule Miejsce i czas prowadzenia kontroli podatkowej.
W praktyce pojawiła się wątpliwość, w jaki sposób należy liczyć powyższe terminy. Opierając się na dosłownym brzmieniu przepisów, można dojść do wniosku, że czas trwania kontroli to kolejno następujące po sobie dni robocze. W orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowane jest jednak stanowisko, zgodnie z którym przez dni robocze należy rozumieć te dni, w których pracownicy organu kontrolującego faktycznie przebywali w siedzibie przedsiębiorcy lub innym wskazanym przez niego miejscu. Sądy twierdzą bowiem, że czas kontroli liczony w dniach roboczych odnosi się do kontroli w ścisłym rozumieniu tego pojęcia, a zatem czynności mających wpływ na bieżące funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Niedawny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2020 r. (sygn. akt I FSK 2243/19) daje jednak nadzieję na zmianę tego podejścia. Więcej na ten temat dowiesz się w artykule Czas trwania kontroli podatkowej przedsiębiorcy – przełomowy wyrok NSA.
Kiedy czas trwania kontroli podatkowej nie jest ograniczony?
Co istotne, w niektórych przypadkach omawiany wyżej limit czasu trwania kontroli podatkowej może zostać wydłużony lub w ogóle nie znaleźć zastosowania. Przedłużenie czasu trwania kontroli podatkowej ponad limit możliwe jest wówczas, gdy w toku kontroli zostanie ujawnione:
- zaniżenie zobowiązania podatkowego w wysokości przekraczającej równowartość 10% kwoty zadeklarowanego zobowiązania podatkowego (jednak nie niższej niż 500 złotych);
- zawyżenie straty w wysokości przekraczającej równowartość 50% kwoty zadeklarowanej straty (jednak nie niższej niż 2500 złotych);
- niezłożenie deklaracji pomimo takiego obowiązku.
Czas trwania przedłużonej kontroli podatkowej nie może jednak przekroczyć 24 dni roboczych w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców, 36 dni roboczych w odniesieniu do małych przedsiębiorców, 48 dni roboczych w odniesieniu do średnich przedsiębiorców oraz 96 dni roboczych w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców.
Dodatkowo jeżeli wyniki kontroli wykażą rażące naruszenie przepisów prawa przez przedsiębiorcę, organ podatkowy może przeprowadzić powtórną kontrolę w tym samym zakresie przedmiotowym w danym roku kalendarzowym, której czas trwania nie może przekraczać 7 dni. Czas trwania takiej kontroli nie wlicza się do omawianego limitu.
Limit czasu trwania kontroli podatkowej nie znajdzie natomiast w ogóle zastosowania m.in. w przypadku, gdy:
- przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia;
- kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu;
- kontrola dotyczy podmiotów, którym na mocy odrębnych przepisów właściwy organ wydał decyzję o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi – w zakresie związanym z wykonaniem tej decyzji;
- kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym lub poniesionych w związku z budową pierwszego własnego mieszkania.
Należy również podkreślić, że omawiany limit nie dotyczy kontroli celno-skarbowej. Wynika to z faktu, że do tej procedury nie stosuje się przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców w zakresie limitu czasu trwania kontroli w roku kalendarzowym. Szerzej na ten temat piszemy w artykule Miejsce i czas prowadzenia kontroli celno-skarbowej.
Kontrola w Twojej firmie znacznie się przedłuża i chciałbyś wnieść sprzeciw? Skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ.
Michał Markiewicz